|
3.4 ћәл≥мет типтер≥. ѕрограммада пайдаланылатын мәл≥меттерд≥ң немесе шамалардың мәндер≥ ѕаскаль т≥л≥ндег≥ алдын ала кел≥с≥лген типтерд≥ң б≥р≥не тән болуы ти≥с. ћәл≥меттерд≥ң немесе шамалардың тип≥ деп, олардың қабылдай алатын мәндер≥н≥ң және олармен орындауға болатын амалдардың жиының анықтауды айтады, ¤ғни тип деген≥м≥з - шамалардың қабылдайтын мәндер≥не бер≥лет≥н сипаттама. ћәл≥меттерд≥ң әр тип≥ тек өз≥не ғана сәйкес келет≥н операци¤лар жиынын орындата алады. ћысалы, 1 мен 2 мәндер≥ бүт≥н сандар тип≥не жатады, оларды қосуға, азайтуға, көбейтуге және бөлуге болады.јJI, Ђ≤¬ћї және Ђ–—ї мәндер≥ сөз т≥ркес≥ тип≥не жатады, бұларды б≥р≥кт≥р≥п жазуға ғана болады (Ђ≤¬ћ –—ї). Қосуға, азайтуға, көбейтуге, бөлуге болмайды. ез келген тұрақты, айнымалы функци¤ немесе өрнек өз≥не тән б≥р типпен ғана сипатталады. ѕаскаль т≥л≥нде шамалардың тип≥н көрсету м≥ндетт≥ болып табылады. —ондықтан программа алдына оның сипаттау бөл≥м≥нде пайдаланылатын барлық шама атаулары және оның типтер≥ көрсет≥лу≥ қажет. ѕаскаль т≥л≥нде пайдаланылатын барлық типтер скал¤рлық (қарапайым) және құрылымдық (структуралық) болып үлкен ек≥ топқа бөл≥нед≥. —кал¤рлық (қарапайым) типке шамалардың стандартты тип≥ және жасанды тип (тағайындалған) жатады. —тандартты типтерге: Х Ѕүт≥н - INTEGER; Х Ќақты - REAL; Х Ћогикалық - BOOLEAN; Х “≥ркест≥к - (STRING); Х ћәт≥нд≥к (“≈’“) тәр≥зд≥ типтер жатады. Құрылымдық типтер≥ жиымдар - ARRAҮ, жазбалар - RECORD, жиындар - SET және файлдар - FILE түрлер≥не бөл≥нед≥. Ѕұлардан өзге типтер программаның типтер≥ сипаттау бөл≥г≥нде анықталуы қажет. “ұрақты сандардың тип≥н олардың сыртқы п≥ш≥н≥не қарап - ақ ажыратуға болады, ал айнымалылар мен функци¤лар типтер≥ программаның сипаттау бөл≥м≥нде көрсет≥лед≥. ќл үш≥н type түй≥нд≥ сөз≥ қолданылып, жазылу п≥ш≥м≥н былай көрсетуге болады: “уре <тип атауы> =<тип мәндер≥>; Ћогикалық шамалар ек≥л≥к сандар жүйес≥не сәйкес Ђ1ї және Ђќї деген мәндерд≥ ғана қабылдайды. ћұндағы Ђ1ї тексер≥лет≥н белг≥л≥ б≥р шарттың - логикалық тұжырымның орындалатынын, ¤ғни ақиқат екен≥н, ал Ђќї сол шарттың орындалмайтынын - тұжырымның жалған екен≥н көрсетед≥. Ѕұл ек≥ мән программада ағылшын т≥л≥ндег≥ айтылуына сәйкес true (1) және false (ќ) болып жазылады. —имволдық шамалар апострофқа алынған б≥р символды ғана мән рет≥нде қабылдай алады, мысалы, 'R','Ћ','%'тағы басқа. Ѕ≥рақ әрб≥р таңбаны оның кодына байланысты реттелген бүт≥н сандармен де өрнектеу мүмк≥нд≥г≥ бар. ћәл≥меттерд≥ң қарапайым түрлер≥н стандартты типтер деп атау қалыптасқан. —тандартты типтерд≥ң real түр≥нен өзгелер≥ реттелген деп аталады, өйткен≥ оларды бүт≥н сан арқылы өрнектей отырып өсу≥ не кему≥ бойынша реттеп орналастыруға болады. |
|
††††††††††† ћазмұн |